Od połowy XIX wieku w Polsce w zasadzie wszystkie wyższe budynki wyposażone są w windy. Wśród nich około 350, to dźwigi osobowe zainstalowane w latach 1900-1945. Który z nich jest najstarszy? Niezwykle efektywne, ze stylizowanymi kabinami i ozdobną obudową stare windy osobowe wyposażone były również w chwytacze spadochronowe lub złożone układy kopiujące. Przy odrobinie szczęścia w Polsce nadal możemy jeszcze je zobaczyć.
Gdzie znajduje się pierwsza winda w Polsce?
Poruszając się w wysokim budynku przyzwyczajeni jesteśmy do obecności windy, która skutecznie ułatwia pionowe przemieszczanie się między poszczególnymi piętrami. Nie każdy jednak wie, kiedy w Polsce pojawiły się pierwsze dźwigi osobowe. A tu, jak się okazuje, pojawiają się na ten temat różne zdania i opinie.
Zadając sobie pytanie o to, gdzie znajduje się pierwsza winda w Polsce, możemy spotkać informacje wskazujące na Warszawę (zdaniem niektórych pierwsza winda powstała w 1901 roku w hotelu Bristol), Kraków (w budynku przy placu Wolności 14 w latach 1910-1911) i Poznań.
Grudziądz – pierwsza winda w Polsce
Począwszy od 1880 roku, kiedy Werner von Siemens zaprojektował elektryczną windę, urządzenia te ułatwiają poruszanie się po wysokich budynkach, wieżowcach i drapaczach chmur.
W Polsce pierwszą windę zamontowano dziesięć lat po wynalazku Siemensa, w 1890 roku w Grudziądzu w kamienicy przy ulicy Legionów 31. Dźwig działał do końca II wojny światowej. Po zabytkowej windzie, częściowo rozebranej (wiele części zostało skradzionych, a mechanizm rozebrany) pozostała kabina i niektóre części.
Najstarsza czynna winda w Polsce
W przypadku historii polskich dźwigów osobowych warto również wspomnieć o tym, gdzie znajduje się najstarsza czynna winda.
Okazuje się, że w Olsztynie przy placu Jana Pawła II w budynku Książnicy Polskiej znajduje się winda zainstalowana w latach 1900-1910. Jak wskazują źródła jest to Najstarsza, czynna winda w Polsce i prawdopodobnie również w Europie. Co prawda z powodu zerwanej tablicy znamionowej nieznany jest producent urządzenia, znamy jednak firmę, która wykonała jej maszynownie (była to niemiecka firma C. Herram-Findeisen w Chemnitz-Gablenz).
Pierwsze windy w Polsce – producenci
Kiedy w XIX wieku w Polsce pojawiły się pierwsze dźwigi osobowe, początkowo były produkowane przez zagraniczne firmy. Na terenie Krakowa i zaboru austriackiego montowane były windy firm: wiedeńskich (Wertheim i Sowitsch), niemieckich (Flohr), szwajcarskich (Schindler) i austriackich (Freissler).
Z kolei w przypadku Warszawy montowane były windy firm: niemieckiej (Unruh & Liebieh), austriackiej (Stigler) i amerykańskiej (Otis).
